Verzekeraars lijkt het wel een idee om rijgedrag in de auto realtime te kunnen volgen met een speciaal kastje. Het lokkertje is dan een lagere verzekeringspremie voor wie aantoonbaar veilig rijdt. Maar wellicht is omkeren een beter idee: een rij-veiligkastje als straf voor veelovertreders, stelt Z24’s Jeroen de Boer.

De volkswoede jegens banken en verzekeraars smeult nog altijd en heeft maar een vleugje zuurstof nodig om tot nieuwe uitbarstingen te komen. Verzekeraar Achmea kon dus op z’n vingers natellen dat het ‘ideetje’ om slimme apparaten in de huiskamer en auto te plaatsen in ruil voor premiekorting op verzekeringen, de argwaan zou voeden jegens financiële reuzen die met ‘big data’ jagen op private gegevens van klanten.

De felle discussie tussen tussen econoom Mathijs Bouman en hoofdredacteur Rob Wijnberg van De Correspondent bij tv-programma De Wereld Draait Door van afgelopen donderdag – zie hier – was exemplarisch voor het beladen debat.

Premiekorting voor veilig rijden

Eén van de meer interessante vragen is in hoeverre de privacy van klanten een financiële prijs krijgt, als bijvoorbeeld gegevens van een boordcomputer, die onder meer snelheid en locatie meet, gedeeld worden met verzekeraars.

Achmea-directeur Albert Spijkman stelde de beoogde uitruil afgelopen donderdag in Het Financieele Dagblad als volgt voor: “We willen extra voordelen voor de automobilist creëren. Zoals een premieverlaging als iemand niet te hard rijdt.” Ofwel: rustig rijden verkleint de kans op schade en rechtvaardigt een lagere verzekeringspremie.

Op het eerste gezicht klinkt dit best sympathiek, maar hoe zoiets in de praktijk uitpakt hangt sterk af van de manier waarop verzekeraars met schadekosten en premiekorting omgaan.

De prijs van privacy

Stel bijvoorbeeld dat er drie soorten rijders zijn: de roekeloze rijder die veel schade heeft, de gemiddelde rijder die meestal voorzichtig rijdt maar af en toe schade heeft en als derde de zeer veilige rijder.

Voor de zeer veilige rijder is het aantrekkelijk om het 'rij-veiligkastje' te laten installeren, want die heeft hoogstwaarschijnlijk alleen maar financieel voordeel van de premiekorting. Grote vraag hierbij is of het rij-veiligkastje vervolgens tot een nog lagere schadelast leidt voor de verzekeraar. Als dat het geval is kan de kostenbesparing van de lagere schadelast worden ingezet om de premiekorting te financieren. Dan is er per saldo weinig aan de hand.

Maar stel nu dat een grotere groep voor het rij-veiligkastje kiest. Die groep zorgt voor iets lagere schadelasten, maar niet voldoende om de premiekorting over de hele linie te dekken. In de groep zonder kastje blijven de hoge schaderijders en gemiddelde rijders die uit privacy-overwegingen niet mee willen doen over.

Nu ontstaat er een dilemma voor de verzekeraar. Er ontstaat inkomstenderving door de premiekorting, omdat deze onvoldoende wordt gecompenseerd door lagere schadelasten van de rijders met het rij-veiligkastje. Dit geeft een prikkel om het verschil te verhalen op de groep zonder kastje en voor hen de verzekeringspremie te verhogen. Op dat moment betalen degenen die om privacyredenen niet meedoen, maar niet extreem veel schade rijden, mee voor het feit dat ze in dezelfde groep blijven als de hoge-schaderijders. Behoud van privacy krijgt dan een prijs.

Rij-veiligkastje als straf

Per saldo hangt het dus sterk af van het premiebeleid en de schadekosten van een verzekeraar of er al dan niet een prijs komt te staan op privacy. Je zou in ieder geval publieke transparantie willen op dat gebied: financiële toezichthouders zouden vrij gedetailleerd moeten kunnen meekijken in de boekhouding van verzekeraars (wellicht is daar ook een 'slimme meter' voor).

Maar als het achterliggende doel vergroting van de verkeersveiligheid is, zou je ook een omgekeerde insteek kunnen kiezen: het rij-veiligkastje als stok achter de deur in het strafrecht. Maatschappelijk wordt beperking van de privacy bij zware overtredingen immers niet als problematisch ervaren, gelet op de mogelijkheden die justitie al heeft voor elektronisch toezicht met behulp van gps-enkelbandjes.

Natuurlijk moet je voorzichtig zijn met dit soort middelen, maar als iemand bijvoorbeeld binnen een jaar zes keer een fikse boete krijgt vanwege grove snelheidsovertredingen, is de dreiging van een rij-veiligkastje wellicht een effectief middel. Dan pak je het probleem in ieder geval bij de kern aan, terwijl je het gros van de weggebruikers niet belast met de gevoelige keuze tussen privacy en korting op de verzekeringspremie.

Oeps! We konden je formulier niet vinden.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl